Slang word | Meaning | Origin | Examples | Slang synonyms |
---|---|---|---|---|
mabaga n | hali ya kuishiwa pesa, hali ya kukosa pesa be run out of money |
Onomastic synecdoche based on the name of a band of two Bongo Fleva artists with physical disabilities, "Mabaga fresh". | Niko mabaga. Nimeishiwa pesa. |
> rosti, pigika, uawa |
machale n6 | hisia ya kitu fulani, mshtukio sense, premonition |
Semantic extension and augmentative derivation from SS *chale 'incision, tattoo' (Cl. 9/10). | Leo nina machale. Sikai eneo hili, polisi watazungukia hapa. Leo ninahisi hatari. Sikai eneo hili, polisi watazungukia hapa. |
> chale, magutugutu |
machepele n6 | hali ya kukosa utulivu hastiness, nervousness |
< ? | Juma ni machepele mno. Juma hajatulia kabisa. |
> mapepe |
macho bal[u]bu n.phr | macho yaliyotoka kwa mshangao staring gaze |
Dysphemistic metaphorical extension of SS *macho 'eyes' and transfer from SE 'bulb'; expression "eyes [like] bulbs". | Alikuwa macho balbu. Aliangalia kwa mshangao mkubwa. |
> shingo feni |
macho manne n.phr | miwani glasses |
Metonymic extension of SS *macho 'eyes' plus *nne 'four'; expression "four eyes". Attested for older Swahili slang | Yule kapigilia macho manne. Yule amevaa miwani. |
> glasi, tivi |
macho ya samaki n.phr | Toyota "Mark II" aina ya baluni ambayo ina taa nyembamba Toyota "Mark II" (with rounded back) which has narrow tail lights |
Metaphorical extension of *macho ya samaki 'fish eyes', based on form of tail lights. | Yule amenunua macho ya samaki. Yule amenunua Toyota "Mark II" yenye sehemu ya nyuma iliyoumbwa mviringo na taa za nyuma nyembamba. |
> baluni |
machozi ya simba n.phr | pombe kali haramu, gongo hard liquor; illegally distilled liquor |
Metaphorical extension of SS *machozi 'tears' and SS *simba 'lion', attested in older Swahili slang for meaning 'gin' | Amepata machozi ya simba. Amepata pombe kali isiyo halali. |
> maji makali, nipa, supu ya mawe |
madongo n6 | 1. maneno ya kukosoa mtu yasiyo ya moja kwa moja uongo 1. indirect criticism 2. lies |
Dysphemistic extension of plural of augmentative derivation of SS *udongo 'clay'. | 2. Juma ni mtu wa madongo tu. 2. Juma ni mtu mwenye kupenda kusema uongo. |
|
mafinyufinyu n6 | katuni, vichekesho, maigizo, mizuka ya kuleta ucheshi cartoons, satirical imitation, humoristic plays, dramatisation, amusement, ridicule, derision |
Metaphorical extension based on derivation from SS *finya 'pinch, tweak, press, squeeze'. | Gazeti la Sani limesheheni mafinyufinyu. Gazeti la Sani limesheheni makatuni. |
|
mafweza n6 | fedha money |
Derived from SS *fedha 'money'. Common, since 1990. | Hapa mjini kila kitu kipo, ni mafweza yako tu. Hapa mjini kila kitu kipo, ni pesa zako tu. |
> fweza |
magoli n6 | 1. zuri, uzuri 2. uongo 3. kitendo cha kutoa manii wakati wa kujamiiana 1. nice, beautiful, beauty 2. lies 3. ejaculation |
Metaphorical extension of SE 'goal'. | 1. Demu yuko magoli. 1. Msichana ni mzuri sana. 2. Nimempiga magoli, akanipa pesa. 2. Nimemsema uongo, akanipa pesa. |
> bomba |
magutugutu n6 | hisia ya kitu fulani, mshtuko sense, sentiment, premonition |
Semantic extension of SS *magutu 'stumps', probably related to SS *gutuka 'be startled, be frightened, be surprised', listed as older Swahili slang. | Usiku nimelala lakini nilikuwa na magutugutu. Usiku nimelala lakini nilikuwa na hisia ya kitu fulani. |
> machale |
Mahanjumati / mahanjuhanju n6 | mapochopocho, vyakula vizuri vyenye harufu nzuri na viungo vingi. very nice, well prepared food |
< ? Common. | Kwenye sherehe mahanjumati ni muhimu. Kwenye sherehe vyakula vizuri ni muhimu. |
|
maharage ya Mbeya n.phr | mwanamke anayejiuza mwili wake, mwanamke anayekubali kila mwanamume woman who sells her body, promiscuous woman |
Metaphorical extension of SS expression *maharage ya Mbeya, denoting a variety of beans which do not need long time to be ready in cooking. Mbeya refers to a town in Tanzania. There could also be a connection to older Swahili slang lexeme *haragwe 'vagina'. | Jane ni maharage ya Mbeya. Jane ni msichana rahisi kufanya mapenzi na mwanamume ye yote. |
> mama huruma |
maiki n | mikrofoni microphone |
Transfer from colloquial English *mike 'microphone'. | Emsii huyo alishika maiki. MC huyo alishika mikrofoni. |
|
maimuna n | mtu asiyeelewa, hasa mwanamke blockhead, someone who cannot understand a language, esp. a woman |
Onomastic synecdoche of the name Maimuna, based on an advertisement for English language courses: a secretary receives a telephone call, the person calling speaks English. She doesn't understand what he says and just always repeats "mimi Maimuna". | Yule Maimuna. Yule haelewi. |
|
maindi v | 1. penda, zoea, kumbuka, taka, filia 2. topenda 1. like, be used to sth or sb, mind sb 2. like not |
Semantic extension of transfer from SE verb 'mind'. | 1. Ninamaindi kula bondo. 1. Ninapenda kula ugali. 2. Jamaa ninammaindi sana. 2. Jamaa yule simpendi. |
|
maiti n | abiria asiyelipa nauli passenger who does not have to pay the fare |
Metaphor used by daladala personnel to denote passengers who by law do not have to pay the fare. The image comprises "wounded people" (who pay a reduced fare, e.g. students) and "corpses" (who pay nothing, e.g. soldiers). Attested in older Swahili slang for meaning 'ugly woman' | Tumebeba maiti wengi. Tumebeba abiria wengi wasiolipa nauli. |
> kiroba, jeruhi |
majalala n6 | hali ya kutokuwa na pesa mfukoni state of having no money in the pockets |
Metaphorical extension of SS *majalala 'dumping ground'. | Niko majalala. Sina pesa mifukoni. |
|
majani n6 | 1. bangi 2. noti za pesa 1. marijuana 2. paper money |
Metonymic extension of SS *majani 'leafs'. Attested in older Swahili slang for meaning 'chink, dough, [paper money]' | 1. Yule ni mtu wa majani. 1. Yule ni mvuta bangi. 2. Sina majani. 2. Sina pesa. |
> nyasi, blant |
maji n6 | pombe alcoholic drink |
Euphemistic extension of SS *maji 'water'. Also attested in older Swahili slang | Yule anapiga maji sana. Yule anakunywa sana pombe. |
> piga maji, kinywaji, tungi |
maji makali n.phr | pombe kali haramu, hasa gongo illegal hard liquor |
Metaphorical extension of SS *maji 'water' plus *kali 'hot, sharp'. New 2005. | Saa hizi tunataka tupate maji makali tutulize akili. Saa hizi tunataka tupate pombe kali tutulize akili. |
> machozi ya simba, nipa, supu ya mawe |
maji ya dhahabu n.phr | bia, hasa "Kibo Gold" beer, esp. "Kibo Gold" |
Partial calque or SS paraphrase of an onomastic synecdoche based on the brand name "Kibo Gold"; expression 'golden water'. | Anapenda maji ya dhahabu. Anapenda pombe. |
> ngano, tungi, ulabu |
majita n6 | watu wa kihuni, wa mtaani, marafiki people from the street, friends |
According to one informant, the lexeme is derived from Zulu *majita meaning 'friend'. Popularised through a track by Bongo Fleva formation TMK. | Majita wote walikuwepo. Marafiki wote walikuwepo. |
|
majuu n6 | ulaya Europe |
Metonymic extension of SS *juu 'up, above', motivated by the fact that people must fly to Europe. Another etymology gives motivation by orientation on maps, i.e. north = up. This term is already obsolete and replaced by *mamtoni. | Du, brother, unaishia majuu la! Du, rafiki, unaondoka kwenda ulaya! |
> mamtoni, kwa mama |
makuzi n6 | habari zisizo na maana, uongo words without meaning, lies |
Metonymic extension based on SS *kuza 'enlarge'? | Nitolee makuzi mwanangu. Usiniletee habari isiyo na maana, rafiki yangu. |
> miyeyusho |
maliza v | jua mabaya yote know all bad things |
Either ellipsis of SS *maliza masomo 'finish studies' or metonymic extension of SS *maliza 'complete, finish off', also attested in older Swahili slang | Lakini wewe mwenyewe chekibobu u'shamaliza. Lakini wewe mwenyewe kijana umeshajua mabaya yote |
|
mama huruma n.phr | mwanamke anayejiuza mwili wake, mwanamke anayekubali kila mwanamume woman who sells her body, promiscuous woman |
Euphemistic metonymic extension of SS *mama 'mother' and *huruma 'compassion, pity, mercy'. The notion is that the woman feels pity with the men. | Msichana yule ni mama huruma. Msichana yule anajiuza. |
> maharage ya Mbeya |
mama koku n.phr | gari aina ya Mitsubishi RVR Car model Mitsubishi RVR |
Onomastic synecdoche of the Haya female name "Koku. Cognitive motivation: Many Haya women drive Mitsubishi RVR. | Anna anaendesha mama koku siku hizi. Anna anaendesha gari aina ya Mitsubishi RVR siku hizi. |
> kicheni pati |
mama muuza n.phr | 1. mama muuza pombe, mwanamke anayefanya kazi kwenye baa au hotelini 2. mama mfanyabiashara 1. woman selling brew, woman working in a bar or restaurant 2. tradeswoman |
Ellipsis of the SS phrase *mama muuza pombe (au kitu kingine). Common, colloquial. | Mama muuza niletee bia mbili hapa. | |
mambo ya isidingo n.phr | mambo ya kiulaya Westernised lifestyle, especially in regard to changing partners |
Onomastic synecdoche based on the name of a South African daily soap "Isidingo" broadcasted by ITV. | Mambo yako ya Isidingo. Mambo yako, leo huyu, kesho yule pale. |
|
mamtoni, mtoni n.loc | Ulaya, nchi za nje Europe, foreign countries |
Metonymic extension of SS *mtoni 'at the river', motivated by the oceans surrounding the African continent. | Jamaa karudi jana kutoka mamtoni. Jamaa karudi jana kutoka Ulaya. |
> majuu, kiwanja, kwa bi mkubwa |
manzi n | msichana mzuri beautiful girl |
Already attested in older Swahili slang beside *kimanzi. Transfer from Sheng. Origin unclear. Common in secondary schools and colleges. | Manzi wangu ni mrembo. Msichana wangu ni mrembo. |
> demu |
mapene n6 | fedha, fedha nyingi money, much money |
Dysphemistic extension based on a transfer from SE 'penny', also attested in older Swahili slang as *pene jike '5 cents' and *pene dume '10 cents' | Ana mapene. Ana mahela mengi. |
> chapaa, mkwanja, mshiko, uchache, faranga |
mapepe n6 | haraka, wasiwasi, uchangamfu wa kupita kiasi, hali ya kutotulia hastiness, hurry, restlessness |
Metaphoric extension of SS *pepea 'swing in the wind' or *mapepe 'empty husks of grain', attested in older Swahili slang with meaning 'empty-headed, naughty' | Hadija mapepe kweli, anahitaji kupepewa. Hadija ni mchangamfu kupita kiasi, anahitaji kutulizwa. |
> wenge |
mapokopoko n6 | mapochopocho, vyakula vizuri very nice, well prepared dishes, delicacies |
Derived from SS *mapochopocho 'delicacies' | Ninayatemea mate mapokopoko ya huko. Ninayatemea mate mapochopocho ya huko. |
|
mashauzi n6 | hali ya kujisifia, hali ya kuringa; hali ya kujikomba boasting; ingratiating oneself |
Derived from LyM *jishaua 'boast'. Not common | Anapovaa kiatu kipya huwa ana mashauzi. Anapovaa kiatu kipya huwa anaringa. |
|
matanuzi n6 | 1. starehe ya hali ya juu 2. utumiaji wa pesa nyingi, utumiaji wa pesa kwa fujo 1. extravagance 2. careless spending of money |
Semantic extension of nominal derivation from SS *tanua 'expand'. | Matanuzi yana gharama kubwa. Extravagance is expensive. La, jana tulienda klabu, tukafanya matanuzi makubwa sana. La, jana tulikwenda klabu, tukatumia pesa kwa fujo. |
|
mataputapu n6 | pombe ya kienyeji locally brewed beer |
< ? Probably metonymic extension of transfer from Sheng *mataputapu 'drugs in tablet form' | Mimi sinywi pombe za mataputapu. Mimi sinywi pombe za kienyeji. |
> chang'aa, tungi, ulabu |
matiti saa sita n6.phr | matiti yaliyochongoka breasts of a form where the nipples direct upwards, as to an imagined 12 o'clock marker on a watch |
Hyperbolic metaphorical extension of SS *saa sita '12 o'clock'. | Mcheki yule demu kifuani saa sita. Mwone yule msichana, ana matiti mazuri yaliyochongoka. |
> maziwa saa sita, chuchu saa sita |
maTZQ n6 | mapolisi wageni, wanaoanza kazi ya upolisi policemen who start working after having studied at police school | Metonymic extension of acronym based on Tanzanian codes of registration plates for cars where TZ refers to Tanzania and the following letter to the year registration, e.g. Q for the year 1999. | MaTZQ walikucheki. Mapolisi wageni walikuona. |
|
mavi n6 | matako buttocks |
Dysphemistic metonymic extension of SS *mavi 'excrements'. Also attested in older Swahili slang | Unamwona demu, ana mavi kweli. Unamwona msichana, ana matako makubwa kweli. |
|
mavi ya panya n.phr | wali cooked rice |
Dysphemistic metaphor based on similarity of form: SS *mavi ya panya 'faeces of rats'. | Tufinye mavi ya panya. Tule wali. |
> nyali, punga, punje, ubeche, ubwabwa |
mavitu n6 | vitu vizuri, mambo mazuri nice things, nice matters |
Augmentative plural of SS *vitu 'things'. | Mavitu ni yale yale toka kwa mtu yule yule. Vitu vile vile toka kwa mtu yule yule. |
> mavituz |
mavituz n6 | vitu vizuri, mambo mazuri nice things, nice matters |
Hybridisation composed of an irregular augmentative plural of SS *vitu 'things' plus SE plural suffix. | Hoya, naona mavituz yako. Hoya, naona mambo mazuri yako. |
> mavitu |
mavumba n6 | fedha money |
Dysphemistic extension of SS *vumba '(bad) smell of fish'. | Ana mavumba mengi. Ana pesa nyingi. |
> mkwanja, uchache |
mayai n6 | Toyota "Chaser" yenye sehemu ya nyuma iliyoumbwa mviringo Toyota "Chaser" with rounded back |
Metaphorical extension of SS *mayai 'eggs', based on oval form of car. | Yule amenunua mayai. Yule amenunua Toyota "Chaser" yenye sehemu ya nyuma iliyoumbwa mviringo. |
> baluni |
maza n | mama, mwanamke mother, woman |
Transfer from SE 'mother'. | Huyu maza ana njoroge za maandazi. Huyu mama ana pesa za maandazi. |
|
maziwa saa sita | > matiti saa sita, chuchu saa sita | |||
mbabe n1 | mtu mwenye mwili mkubwa na nguvu, mgomvi, mtemi big and strong man, tyrant, aggressor |
Metonymic extension of SS *babe 'big healthy man, cowboy (in movies and TV shows)'; in older Swahili slang attested as *babe 'stout' | Rafiki yangu ni mbabe katika kundi letu. Rafiki yangu ana nguvu kuliko wote katika kundi letu. |
|
mbala n | sarafu ya shilingi 200 coin of TSh. 200 |
Phonological distortion of SS *mbili 'two'. Rare | > karume | |
mbovu n | 1. mtu anayependa sana wanawake 2. neno la kumkashifu mwanamke kama malaya 1. womaniser 2. name to defame a woman as prostitute |
Synecdochical extension of derivative of SS *bovu 'bad, spoilt, rotten, worthless', in older Swahili slang attested as 'prostitute; girl, woman' | Huyo ni mbovu sana. Huyo ni malaya sana. |
|
mbumba n9 | pesa money |
< ? | Mwanangu nimekaukiwa mbumba. Rafiki nimeishiwa na pesa. |
> fuba, mapene, mkwanja, mshiko, uchache, vumba. |
mbushi n1/2 | mshamba, mtu kutoka kijijini person from a rural area, country bumpkin |
Dysphemistic extension of SE 'bush'. The word also features prominently in a cartoon about two football teams "Born town vs Bush stars" published in the magazine "Sani". | > bontaun | |
mbuzi n9/10 | mtu asiye na uwezo mkubwa wa kufikiria dim, dull, stupid person |
Metaphorical extension of SS *mbuzi 'goat'. | We si ni mbuzi tu? Wewe mbuzi toka hapa. |
|
mbwa kachoka phr | 1. mshono fulani wa gauni 2. mtu maskini 3. staili ya kufanya mapenzi 1. stile of dress 2. poor person 3. style of sex (doggy style) |
Metaphorical extension of SS *mbwa 'dog' plus SS *choka 'be tired', motivation of (1) unclear; expression "the dog is tired". | 2. Mimi ni mbwa kachoka, basi, sina hela. 2. Mimi ni mtu maskini, sina hela. 3. Mbwa kachoka ni tamu! |
|
mbwiga n | 1. mwanamume bila nguvu, bwege 2. rafiki 1. hen-pecked man, simpleton, fool 2. friend |
< ? Probably derived from SS *bwege. | Unasemaje mbwiga? Unasemaje rafiki? |
> boka, ndula, poyoyo, uboka |
mbádala n9/10 | namna nyingine, njia nyingine, tofauti alternative |
Derivation of SS *badala 'substitute'. | Anatafuta njia mbádala. Anatafuta njia kwa namna nyingine. |
|
mchalii n1/2/6 | mvulana, kijana, rafiki boy, young man, friend |
Derivation from LyM *chalii 'boy, young man'. | Mchalii nigee gamu yangu. Kijana, nipe dawa ya kelevya yangu. |
|
mche wa sabuni n.phr | simu kubwa ya mkononi aina ya Siemens C25 big-sized mobile phone, Siemens C25 |
Metonymical extension of SS *mche wa sabuni 'bar of soap', based on form. | Nataka kununua mche wa sabuni kwa ajili ya kupigishia simu kibandani. Nataka kununua Siemens C25 kwa ajili ya kupigishia simu kibandani. |
> mshindi, foma limau |
mchecheto n3 | wasiwasi, papara, haraka worries, confusion, pressure |
< ? | Mtoto wacha mchecheto! Mtoto wacha kufanya mambo kwa papara! |
|
mchizi n1/6 | mtu hodari, rafiki cool guy, friend |
Derived from LyM *chizi 'crazy', in analogy to LyM *kichaa. Another possiblity is: metonymic extension based on derivation of older Swahili slang *chizi 'European, white man' | Mchizi wangu amesafiri. Rafiki yangu amesafiri. |
> mshirika, kichaa, masela |
mchonga n | mzee mchonga rais wa kwanza, Mwl. Nyerere nickname of president Nyerere |
Dysphemistic antonomastic extension of derivation of SS *chonga 'carve', based on the filed teeth of Mwl. Nyerere. | Naona umetinga tenge la mchonga. Naona umevaa kitenge cha rais Nyerere. |
< Mzee ruksa |
mchongo n3/4 | mpango wa kupata pesa, mambo yasiyo halali project to get money, matters, affairs (illegal) |
Metaphorical semantic extension of SS *chonga 'carve, forge, chop, sharpen'. | Michongo yako vipi? Mipango yako vipi? Tulikula mchongo bwana. Tulipata mpango wa kupata pesa. |
> dili, ishu, njia za panya |
mchongoma n3/4 | kizuizi obstacle |
Metonymical extension of SS *mchongoma 'type of thorn shrub often used as a hedge'. | Bwana naomba usiniwekee mchongoma. Bwana naomba usinwekee kizuizi. |
> bania, gozigozi, kigiza, kiwingu |
mchovu n1 | 1. mvivu 2. mtu asiye na pesa, mtu asiye na kitu 1. lazy person 2. sb without money |
Semantic extension of SS *mchovu 'person who soon becomes tired; bore, tiresome person'. | 2. Usinibabaishe, kwanza mtu mwenyewe mchovu tu wewe. 2. Usinizungushe, kwanza mtu mwenyewe huna kitu tu wewe. |
|
mchuma n3 | 1. bunduki 2. gari zuri 1. gun 2. prestigeous car |
Metonymic extension of *chuma 'iron' plus class 3 prefix. (1) also attested in Sheng | 2. Dereva wa daladala alichomoa mchuma. 2. Dereva wa daladala aliondosha gari. |
|
mdahalishi n3 | mtandao, intaneti internet |
Semantic extension of derivate from SS *dahili 'associate with a person'. Official. | ||
mdebwezo n3 | suruali zinazokaa kiunoni loosely fitting trousers, low cut trousers |
According to informants derived from SS *tepeta 'loosen'. | Masela walikula suruali za mdebwezo. Marafiki walivaa suruali za kulegeza. |
> kata kundu, kata kei, mlegezo |
mdeo n3/4 | kamera ya video video camera |
Initial clipping of SE 'video' plus class 3 prefix to denote something powerful and big. | Mushi amenunua mdeo wa kisasa. Mushi amenunua kamera kubwa ya video ya kisasa. |
> piga mdeo |
mdesaji n1/2 | mtu ambaye anadanganya katika mitihani sb who cheats in exams |
Derivation from LyM *desa 'cheat in exams'. | Juma ni mdesaji. Juma huwa anadanganya katika mitihani. |
> desa |
mdingi n1 | > dingi | |||
mdosho n1/2 | msichana mrembo beautiful girl, woman |
< ? | Nimeoa mdosho. Nimeoa mwanamke mrembo. |
> kidosho |
mdosi n1/2 | tajiri, mhindi, mzungu wealthy person, Indian businessman, European |
< ? Also attested in Sheng for meaning 'rich person'. | Huyu dingi mdosi kweli. Huyu baba tajiri sana. |
|
mdudu n1 | ukimwi HIV, AIDS |
Euphemistic extension of SS *mdudu 'insect'. | Ana mdudu. Ana ukimwi. |
> feruzi, ngoma, kanyaga miwaya, ngwengwe, umeme, shoti, virusi |
mentali n9/10 | 1. kijana mwenye maisha ya chini 2. rafiki 1. poor youth 2. friend |
Dysphemistic extension of SS *mentali 'crazy person'. | Zali la mentali. Bahati ya kijana mwenye maisha ya chini. |
> chizi |
mento n5/6 | mwenda wazimu, mpumbavu crazy, stupid person |
Transfer from SE 'mental'. Old and common. | Huyu bloo ni mento. Huyu jamaa hana akili. |
> chizi |
meza pini v.phr | kaa kimya stay silent when addressed |
Metonymic extension of SS *meza 'swallow' and SE 'pin'. | Amemeza pini. Amekaa kimya. |
|
mezea v | puuza, jifanya kutosikia, nyamaza, tulia play the ignorant fool, be quiet |
Metonymic extension of applicative derivation of SS *meza 'swallow'. | Mezea, bwana. Usiseme, bwana. |
> uchuna, kauka, kausha, kula jiwe |
mgoroko n1 | mjinga, mshamba, mtu mpya mjini fool, layman, country bumpkin, so new to the city |
< Said to be derived from LyM *mgoroko 'scrubs'. | Yule ni mgoroko. Yule ni mshamba. |
> kinabo, mbushi, mjombamjomba, ugoroko |
mguu wa bia n.phr | mguu wa mwanamke mwenye umbo mzuri, uliojazia well shaped leg with full shin and slim ankle |
Metaphorical extension of SS *bia 'bottle of beer' plus SS *mguu 'leg', based on the image of a turned up bottle of beer; expression 'beer leg'. | Mguu wa bia ni mguu wa kuvalia kimini. Mguu uliojazia ni mguu wa kuvalia kimini. |
> mguu wa soda, mguu wa tende, guu la bia, guu la soda, guu la tende |
mguu wa kuku n.phr | bastola pistol |
Dysphemistic metaphoric extension of SS *mguu 'leg' and *kuku 'hen', based on form. | Mtu mwenye pesa sasa anaweza kujipatia mguu wa kuku dukani. Someone who has money can now buy himself a pistol at a shop. |
> chuma |
mguu wa soda, mguu wa pepsi n.phr | mguu mwembamba thin leg with well shaped ankle |
Metaphorical extension of SS *soda 'bottle of soft drink' plus SS *mguu 'leg', based on the image of a turned up bottle; expression 'soft drink leg'. Considered as less attractive than *mguu wa bia. | > mguu wa bia, mguu wa tende | |
mguu wa tende n.phr | mguu mnene ulionyooka, bila kuingia kwa chini straight fat leg without well shaped ankle, leg as if the person were sick with Elephantiasis |
Metonymic extension of SS *tende 'Elephantiasis' plus *mguu 'leg'; expression "Elephantiasis leg", considered as unattractive. | > mguu wa bia, mguu wa soda | |
mgumu n1/2 | mtu ambaye hataki kutoa pesa, mtu anayesemekana kutopenda kufanya mapenzi someone who does not like to give away money, person who is said to dislike having sex |
Semantic extension of SS *mgumu 'sb who is hard, difficult'. | Juma ni mgumu. Juma hapendi kufanya mapenzi. |
|
michosho n4 | hali ya kupoteza muda wasting time |
Derived from SS *chosha 'make tired'. | Nilikwenda kwake lakini michosho tu. Nilikwenda kwake lakini akanipotezea muda tu. |
|
michuzi n4 | pesa money |
Metaphorical extension of *michuzi 'gravy, sauce (Pl.)'. Sometimes used in singular form *mchuzi. Since 1980s, now on decline. | Mwaka huu sitaenda Nachingwea, sina michuzi. Mwaka huu sitakwenda Nachingwea, sina pesa. |
> mapene, mchuzi, mkwanja, mshiko, uchache |
mikasi n | ngono, tendo la ndoa sex |
Semantic extension of SS *mikasi 'scissors'. Refrain in song "Mikasi" by Bongo Fleva. Based on analogy between movements of scissors and movements of copulating couple. Coined and popularised by the artist. | Jana nilikuwa na Fatuma tukafanya mikasi. Jana nilikuwa na Fatuma tukafanya mapenzi. |
|
mikausho n4 | kimya, mambo ya ajabu silence, astonishing things |
Metaphorical extension of SS *kausha 'dry'. | Huyu jamaa ana mikausho. Huyu jamaa ameamua kutosema. |
> kausha |
mikiki n4 | mateke kicks |
Transfer from SE 'kick'. Also attested in older Swahili slang for meaning 'rushing around'. | Jana nilipita mtaa wa Samora, nikakutana na vibaka. Baada ya mikiki mikiki nikawatoka. Jana nilipita mtaa wa Samora nikakutana na vibaka. Baada ya kupigana mateke nikawatoka. |
|
mikuno n4 | staili za kufanya mapenzi styles of sex |
Metonymic extension of SS *mkuno 'scratching, grating'. | Mshikaji anapiga mikuno ya ajabu. Rafiki anafanya mapenzi vizuri. |
|
milazo n4 | mistari ya kuimba verses in singing |
Semantic extension of SS *laza 'lay' | Milazo yake ni bab kubwa. Mistari yake ni mazuri kabisa. |
|
ming'aro n | nguo nzuri, za kisasa, nguo zinazong'aa nice, fashionble clothes, shining clothes |
Metonymic extension of derivation of SS *ng'aa 'shine'. Not common. Cf. older Swahili slang *ng'aa 'exhibit oneself and draw other people's. | Muziki wa taarabu unaongoza kwa ming'aro. Muziki wa taarabu unaongoza kwa nguo zing'aazo. |
> pamba |
minyenyele, minyenyere n4 | virusi za ukimwi HIV-viruses |
Semantic extension of derivation of SS *nyenyere 'tiny black ant' | Demu wake amekwaa minyenyele. Demu wake amepata ukimwi. |
> feruzi, mdudu, miwaya, msaada, ngoma, ngwengwe, nyenyere, umeme |
mishangashanga n4 | hali ya kulewa inayoletwa na vilevi, hasa bangi state of euphoria caused by drugs, esp. marijuana |
< ? New in 2005. | Anapovuta huwa ana mishangashanga. Anapovuta huwa ana hali ya kulewa. |
> stimu |
mishemishe n | hali ya kuhangaika, pilikapilika za maisha permanent struggle |
< ? | Jana tulifanya mishemishe kupata mishiko! Jana tulikuwa na pilikapilika za kupata pesa! |
|
misheni tauni n | mtu ambaye anafanya mipango ya kupata pesa, na mara nyingine si halali man who engages in deals or projects (which not always are straightforward) to get money |
Transfer from American slang. | Abdalla ni misheni tauni. Abdalla ni mtu anayeishi kwa mipango ya kubahatisha. |
|
misheni / mesheni n9 | mpango plan, project |
Transfer from of SE 'mission', possibly also dysphemistic use of Swahili slang meaning 'illegal scheme'. | Nina misheni ya pesa. Nina mpango wa kupata pesa. |
|
mitikasi n4 | shughuli, mipango, mihangaiko plans, projects |
> ? Often in greetings. | Leo nina mitikasi mikali, sitakuwepo nyumbani. Leo nina mipango mikali, sitakuwepo nyumbani. |
|
mitindo huru n.phr | nyimbo ambazo hazikuimbwa kabla New songs, improvised singing of verses |
Calque from SE 'free style'. | Hoya, mtu wangu, tuachie mitindo huru. Hoya, rafiki, utuimbie wimbo ambao haujaimbwa kabla. |
|
mitungi n3/4 | 1. pombe 2. ulevi 1. alcoholic drink 2. drunkenness |
Metonymic extension of SS *mtungi 'clay water pot'; attested in older Swahili slang for the meaning 'beer'. | 1. Tulipiga mitungi ya kutosha. 1. Tulikunywa pombe ya kutosha. |
> tungi |
miwaya n4 | ukimwi AIDS |
Metaphorical cum metonymic extension of SS *waya SE 'wire'. | Ameshikwa na miwaya. Ameugua ukimwi. |
> ngoma, mdudu, ngwengwe, umeme |
miyeyusho, miyeyu n4 | uongo lies |
Metonymic extension based on SS *yeyusha 'dissolve, liquefy, melt'. Cognitive motivation: like ice melts in the sun, the false story also melts when the lies are discovered. | Nilipomweleza anipe pesa yangu akaniletea miyeyusho. Nilipomweleza anipe pesa yangu akanizungusha. |
> yeyusha |
mjani n | bangi marijuana |
Metonymic extension of SS *jani 'leaf' | > majani, nyasi | |
mjengo n3 | kitendo cha kufanywa mapenzi kinyume cha maumbile anal sex |
Metonymic extension of SS *mjengo 'building', based on the position of the people involved. | Mshikaji anapigwa mjengo. Rafiki anafanywa mapenzi kinyume cha maumbile. |
> mshikaji, mtungo |
mjita n1 | mhuni, mtu ambaye hana mke; hata mwanamke mhuni wild youth, bachelor, only exceptionally used for women |
Onomastic synecdoche of SS *mjita, name of ethnic group in Mara Region. The Wajita are said to be "watu wenye fujo" 'wild, fierce people' | Vipi mjita wangu? Vipi rafiki yangu? |
> majita, janta, msela |
mjombamjomba n1 | mshamba anayejifanya anajua mambo layman pretending to know things (of the city life), country bumpkin |
Reduplication of SS *mjomba 'maternal uncle'. | Yule bwana ni mjombamjomba. Yule bwana ni mshamba. |
> kinabo, mbushi, mgoroko, ugoroko, ujombaujomba |
mkaskazini n1 | msichana mrembo beautiful girl, woman |
Semantic extension of SS *kaskazini 'north' | Yule shori ni mkaskazini wangu. Yule msichana ni mrembo wangu. |
|
mkia wa mbuzi n.phr | Tai tie |
Metaphorical extension of SS *mkia wa mbuzi 'goat's tail'. | John naona leo kaning'iniza mkia wa mbuzi. John naona leo amevaa tai (yenye urefu wa wastani). |
> mkia wa ng'ombe, ulimi wa mbwa |
mkia wa ng'ombe n3 | tai ndefu long tie |
Metaphorical extension of SS *mkia wa ng'ombe 'cow's tail'. | John naona leo kaning'iniza mkia wa ng'ombe. John naona leo amevaa tai ndefu. |
> mkia wa ng'ombe, ulimi wa mbwa |
mkinga, mukinga n | taabu, wasiwasi problem |
Semantic extension of SS *mkinga 'obstacle, barrier' < SS *kinga 'ward off, obstruct, oppose'. Not common. | Hakuna mukinga. Hakuna wasiwasi. |
|
mkoba n3/4 | 1. namba tano 2. noti ya shilingi 500 3. pasipoti 1. number five 2. note of 500 TSh. 3. passport |
Metonymic extension of SS *mkoba 'bag'. Cognitive motivation: In football, the player in front of the goal-keeper is the number five; he is called *mkoba 'bag', because a bag has to be carried in front and not behind of a person. A passport has to be carried in a bag. | 2. Chukua mkoba tufunge safari. 2. Chukua pasipoti tufunge safari. |
|
mkorogo n3/4 | dawa ya kuchubua ngozi local made bleach for making skin lighter |
Metonymic extension of SS *mkorogo 'stirring, meshing, mixing', motivated by the local way to mix a bleaching cream by using oil from transformers and other ingredients, apart from using the creams available in shops. Old. | Yule anaweka mkorogo. Yule anatumia dawa ya kuchubua ngozi. |
|
mkuu wa meza n.phr | nyama ya nguruwe porc meat |
Hyperbolic euphemistic extension of SS *mkuu 'head, important person' plus *meza 'table'. | > kitimoto | |
mkuda n1/2 | mbeya gossip |
< ? | Mbona mwana ni mkuda wewe? Mbona rafiki, wewe ni mbeya? |
|
mkuku n adv | upesi, kwa kasi, mbio quickly, very fast |
Hypothesis offered by informant: Synecdochical extension based on SS *kuku 'chicken', motivated by the way a chicken runs away from danger. | Alitoka mkuku. Alitoka upesi sana. |
|
mkulu n | Rais president |
Derived from 'Ikulu', official residence of the Tanzanian president | ||
mkundu n | tako kubwa big behind |
Dysphemistic metonymic extension of SS *mkundu 'anus'. | Yule ana mkundu. Yule ana matako makubwa. |
> bambataa, haja kubwa, ndómbolo, shuzi, taarabu, tukunyema, wowowo |
mkwaju ngoma n3/4 | demu girl, young woman |
Metaphorical extension of SS *mkwaju 'tamarind tree' plus *ngoma 'drum'. Referring to girls' initiation rites of the Zaramo. Rare. | Yule ni mkwaju ngoma wa Juma. Yule ni msichana wa Juma. |
|
mkwanja n3/4 | fedha, pesa money |
Metaphorical extension of SS *kwanja 'slasher'. Transfer to class 3. | Sina mkwanja. Sina pesa. |
> mapene, mshiko, uchache |
mkwara, mikwara n3/4 | tishio, maneno ya kutishia threat, verbal threat |
< ? Since 1980s. | Wewe acha kupiga mikwara, mbuzi hapa. Wewe acha kututisha na uwezo wako ni mdogo tu. |
> chimba biti |
mkweche n3/4 | gari, pikipiki, baisikeli mbovu old and broken car, motorbike or bicycle |
< ? | Mkweche wake unakimbia huo. Gari lake bovu linakimbia. |
|
mlami n1/2 | 1. mtu maarufu sana, tajiri 2. mzungu 1. star, rich person 2. European |
Semantic extension based on derivation of SS *lami 'asphalt'? Also attested in Sheng. | 2. Walami baada ya kupoa hapa Kurio watamotoa na pipa. 2. Wazungu baada ya kukaa hapa Kurio wataondoka na ndege. |
|
mlegezo n3 | suruali zinazokaa kiunoni loosely fitting trousers |
Derivation based on SS *legeza 'loosen'; *mlegezo and its variant *mlegesheo seem to have replaced former *mlegesho. | Luka amevaa suruali ya mlegezo. Luka amevaa suruali ya kulegeza. |
> kata kundu, kata kei, mdebwezo |
mlugaluga n1/2 | mshamba layman, country bumpkin |
Semantic extension of SS 'messenger, native police'. Another version offered by many informants: Semantic extension based on SS *lugha 'language', since a layman may mix Swahili with his mother tongue. | Wewe ni mlugaluga tu. Wewe ni mshamba tu. |
> mporipori, wa kuja |
mlume ndago n1/2 | mwanamume shupavu sana very strong and brave man |
Probably transfer from local language *mlume 'man' plus SS *ndago 'kind of weed which resists weeding' | Washikaji wa TMK ni walume ndago. Watu wa TMK (group of Bongo Fleva artists) ni wanaume shupavu sana. |
|
mlupo n3/4 | mwanamke ambaye ni rahisi kumpata, malaya woman easily laid, floozy |
< ? | Jana klabu kulikuwa na milupo mingi sana. Jana klabu kulikuwa na wasichana wengi sana waliopatikana kirahisi. |
|
mnazi n3 | pombe ya kienyeji aina ya tembo locally brewed palm wine |
Metonymic extension of SS *mnazi 'coconut palm'. | > chang'aa, mataputapu, tungi, ulabu | |
mneli n3 | bangi; sigara; msokoto joint of marijuana; self-rolled cigarette |
Metonymic extension of transfer from SE 'nail', based on form. | Zungusha mneli huo. Zungusha sigara bangi, tushirikiane kuvuta. |
> blant[i], ganja, kijiti, majani, ndumu, nyasi |
mnene n1/2 | bosi, mtu mwenye hela boss, person having money |
Metonymic extension of derivation of SS *nene 'fat, stout', related to older Swahili slang *nenepa 'be comforted, be relieved'. | > mdosi, kibosile, pedeshee | |
mnoknok n1/2 | mbeya gossip |
Derivation of LyM *mnoko | Achana na wanoknok, nia yao ni kuvuruga. Usiwasikilize wambeya, nia yao ni kutugombanisha. |
> mkuda, mnoko |
mnoko n1/2 | 1. mwadilifu, mnafiki 2. mbeya 1. someone 'too' strict 2. gossip |
Derivation of SS *noa 'sharpen, whet'; related to *nokoa 'the second man in authority over a plantation'? | Yule ni mnoko kama nini. Yule ni mkorofi kama nini. Anachonganisha habari. |
> mkuda, mnoknok |
mnuso n3 | chakula cha bure (k.v. kwenye mazishi, matanga, arusi) free meal |
Metonymic extension of SS *nusa 'smell'. | ||
mnyama n1 | kitu kizuri something nice |
Metaphorical extension of SS *mnyama 'animal'. | Hoya, washikaji, mshapata mnyama? Hoya, marafiki, mmeshapata vitu vizuri? |
|
mnyamwezi n1/2 | mmarekani mwenye asili ya kiafrika Afro-American |
Metonymic extension of SS *mnyamwezi 'Nyamwezi'. Both, the Nyamwezi as well as Afro-Americans are perceived as being strong and big and as having money. | Mcheki mnyamwezi yule. Mwone Mmarekani mwenye asili ya kiafrika yule. |
|
mnyela n1 | mjinga, bwege henpecked man, fool |
< ? | Rafiki yangu usiwe mnyela. Rafiki yangu usiwe mjinga. |
> boka, mbwiga, mgoroko, ndula, poyoyo |
motoa v | ondoka kwa gari au ndege depart with motor-vehicle |
Probably metonymic extension of SE 'motor'. Rare. | Walami baada ya kupoa hapa Kurio watamotoa na pipa. Wazungu baada ya kukaa hapa Kurio wataondoka na ndege. |
|
mpayuko n3 | suruali kutoka ulaya inayopayuka bleached jeans |
Metonymic extension of *payuka 'bleach, fade'. | > jinsi | |
mporipori n | mshamba layman, country bumpkin |
Metonymic extension based on SS *pori 'bush'. | > kinabo, mbushi, mlugaluga, wa kuja, yeboyebo | |
mpunga n3 | wali cooked rice |
Synecdoche from SS *mpunga 'rice plant, non-husked rice'. | Leo tumekula mpunga. Leo tumekula wali. |
> beche, ubwabwa |
mrama adv | vibaya badly |
Metaphorical extension of SS *mrama 'askew, off-course (of vessel)'. Old and common. | Ukiona mambo yanaenda mrama mpelekee barua hii kaka yangu. Ukiona mambo yanaanza kuwa mabaya mpelekee barua hii kaka yangu. |
|
msaada, misaada n3/4 | ukimwi AIDS |
Translation of acronym SE 'AIDS' in SS *msaada. This term seems to be used by academics only. | Amepata msaada. Amepata ukimwi. |
> feruzi, mdudu, miwaya, ngoma, ngwengwe, nyola |
msagaji n1/2 | mwanamke ambaye anafanya mapenzi na mwanamke mwenzake lesbian |
Semantic extension of SS *saga 'grind'? | ||
msala n3/4 | Matatizo trouble, something problematic, shit |
Dysphemistic metaphorical extension of SS *msala 'toilette'. | Msala kishenzi kwao kama akigundulika. Matatizo kupita kiasi kwao kama akigundulika. |
> kasheshe, kimeo, kizaazaa, noma, sheshe, soo, zali |
msanii n1/2 | 1. mtu ambaye anaishi kwa mipango midogo midogo 2. tapeli 3. mwimbaji wa Bongo Fleva 1. person living on small deals 2. swindler |
Euphemistic metonymic extension of SS *msanii 'artist'. | 2. Juma ni msanii. 2. Juma ni tapeli. 3. Mimi msanii kioo cha jamii. 3. Mimi ni mwimbaji wa Bongo Fleva , kioo cha jamii. |
|
msela n1/2/6 | mhuni, mtu ambaye hana mke; hata kwa mwanamke mhuni wild youth, bachelor, also exceptionally used for women |
Metonymic extension of SE 'sailor'; or metonymic extension of SS *msela 'bachelor'? Raab states that the word originates in English 'sailor': "In the elders' Swahili a "msela" is a bachelor, but in street slang a "msela" is more like a teenager who's still got a wild youthful energy." | Vipi msela wangu? Vipi rafiki yangu? |
|
msenge n1/2 | shoga, mwanamume ambaye anafanya mapenzi na wanaume wenzake homosexual man (who receives penetration) |
< ? Attested in older Swahili slang as *senge '(1) lazy fellow; (2) nancy, queen, somebody sodomised'. | 1. Mwizi yule ni msenge, badala ya kuiba gari anaiba embe. 1. Mwizi yule ni mzembe, badala ya kuiba gari anaiba embe. |
|
mshakunaku n1/2 | mbea gossip | < ? | Yule ni mshakunaku kweli. Yule ni mbea kweli. |
|
mshika pembe n.phr | mwanamume asiye na uhusiano wa kimapenzi na msichana lakini anasema kuwa ana uhusiano naye sb who pretends to have a girlfriend |
Metaphorical extension of SS *shika pembe 'hold horns'. | Daudi ni mshika pembe. Daudi anatumia wakati na mademu wasio wa kwake. |
< shika pembe, nawa |
mshikaji / mshkaji n1 | 1. rafiki (mwanamume na hata mwanamke) 2. mpenzi 1. close friend, homeboy, female friend 2. girlfriend |
Semantic extension of derivation of SS *shika 'hold'. | Oya mshikaji, njoo nikupe dili kiaina hapa chobi. We rafiki yangu, njoo nikueleze siri kuhusu kitu fulani hapa pembeni. |
> mshirika, kichaa, masela |
mshikaki n3 | 1. fanya kitu kwa pamoja 2. fanya mapenzi na mwanamke mmoja kwa wanaume wengi wakati mmoja 1. doing sth together 2. group sex, group rape |
Metonymic (1) or dysphemistic metaphorical extension (2) of SS *mshikaki 'piece of meat roasted on a skewer'. | 1. Tulikula mshikaki jana. 1. Tulikula chakula kwa pamoja jana. |
> mtungo |
mshiko n | fedha, pesa money |
Metonymic extension based on SS *shika 'hold, grab'. | Nina mshiko mwingi. Nina pesa nyingi. |
> mapene, mkwanja, uchache |
mshindi n3/4 | simu kubwa ya mkononi bigsized cell phone |
Onomastic synecdoche of brand name*mshindi 'winner' for a bar soap. | Eh! Nora ana bonge la mshindi! Eh! Nora ana simu ya mkononi kubwa sana! |
> foma limau, mche wa sabuni |
mshirika n1/2 | rafiki wa karibu, jamaa close friend |
Metonymic extension of *mshirika 'partner, participator' or SS *shirika 'partnership'. | Washirika, tuishie, mapaparazi watatuchukua foto. Jamani, tuondoke, waandishi wa habari watatupiga picha. |
> mshikaji, kichaa, masela, mazeli |
mshua n | baba; rafiki father, friend |
Derivation of transfer from SE 'sure'. | Dingi wangu ni mshua. Baba yangu ni mwelewa. |
> dingi |
mshumaa n3/4 | msenge, shoga gay man, homosexual man |
Semantic extension of SS *mshumaa 'candle'. | Yule ni mshumaa. Yule ni shoga. |
> anti, bwabwa, chakula, choko, kaka poa |
msonge n3/4 | daraja la "A" katika mtihani wa shule division "A" in school exams |
Metonymic semantic extension of SS *msonge 'circular house', cognitive motivation based on its shape which resembles a triangle. | Rose amefanya vizuri kwenye mtihani, amepata msonge. Rose amefanya vizuri kwenye mtihani, amepata daraja la A. |
|
msosi n | chakula food |
Synecdochic extension based on SE 'sauce'. Very common. | ||
msuba n | bangi Indian hemp, marijuana; opium |
< ? | > ganja, kaya, kijiti, majani, mjani, ndumu, nyasi | |
mtambo n3 | 1. taahira, zezeta, mtu aliyezubaa 2. msichana asiye na aibu yo yote, anayefanya kila kitu bila aibu 1. mad person, lunatic 2. shameless girl |
Semantic extension of SS *mtambo 'big engine, mashine, mechanism, motor'; attested in older Swahili slang with the meaning 'woman, girl', cf. also *mitambo for 'vagina'. | 1. Wewe ni mtambo nini? 1. Wewe ni taahira nini? 2. Yule ni mtambo. 2. Yule msichana hana aibu yo yote. |
> some-time-yes-some-time-no |
mtanashati n | mtu mwenye hali nzuri ya maisha, mtu mtimilifu well-off person |
Metonymic extension of SS 'well-dressed person'. | ||
mtandao n | 1. interneti, mobitel, kitu cha mawasiliano, simu ya mkononi 2. ukimwi 1. network, internet, mobile phone net, mobile phone 2. AIDS |
Metaphoric extension based on *tandaa ' be spread out over a large area (i.e. a plain)'. | 1. Naona shosti, siku hizi una mtandao. 1. Naona rafiki, siku hizi una simu ya mkononi. 2. Mtandao unamaliza watu. 2. Ukimwi unaua watu. |
|
mtasha | > mtishi | |||
mtashi | > mtishi | |||
mtemba n | 1. ndege ya jeshi 2. meli kubwa ambazo mabaharia walitumia kuzamia na kwenda nazo Ulaya 1. airforce plane 2. big ship which was used by sailors to reach Europe illegally |
Metonymic extension of SS *mtemba 'pipe (for tobacco); funnel'. | 2. Washikaji walikula mtemba na kuishia zao ughaibuni. 2. Marafiki walipanda meli na kuzamia Ulaya. |
> debe, pipa |
mtemba temka (TMK) n.phr | bangi Indian hemp, marijuana |
Onomastic synecdoche based on the name of the Bongo Fleva musician Mtemba from the group TMK, who is said to smoke marijuana heavily. | > ganja, jicho la tatu, kaya, kijiti, majani, mneli, ndumu, nyasi | |
mti n3/4 | mboo erect penis |
Metaphoric extension of SS *mti 'tree', also attested in older Swahili slang with meaning 'big penis'. | Akaenda kumpiga mti msichana. Akaenda kufanya mapenzi na msichana. |
|
mtibwa n | 1. sukari 2. zuri, tamu 1. sugar 2. sth good, sweet, fine |
Onomastic synecdoche based on the name of a sugar cane variety which owes its name to "Mtibwa Sugar Estate", a plantation and factory near Morogoro where this variety was produced. Cognitive motivation for 2.: sweetness. | 1. Nipatie mtibwa. 1. Nipatie sukari. 2. Mambo yako mtibwa. 2. Mambo yako mazuri. |
> supa, mambo ya isidingo |
mtindi n3 | maziwa makubwa big breasts |
Dysphemisitc metonymic extension of SS *mtindi 'sourmilk'. | Ah, yule mwanamke ni mzuri lakini ana bonge la mtindi. Ah, yule mwanamke ni mzuri lakini ana maziwa makubwa. |
> balungi, tikitimaji, nido, nyonyo |
mtishi n1/2 | 1. mzungu 2. mtu mwenye tabia za kizungu 1. European 2. person behaving as a European |
Initial truncation of transfer from SE 'British' plus class-1-prefix m-; there are also the variants *mtashi and *mtasha which seem to be derived by internal vowel change. | Mambo yake ya kitishi. Mambo yake ya kizungu. |
|
mtoto shoo n.phr | mtu mwenye umbo wa kuvutia, mrembo good-looking person, attractive person |
Metonymic extension of transfer from SE 'show', attested in older Swahili slang with the meaning 'desirable woman, pretty girl'. | Watoto shoo, mama yake angeliwaita. Watoto wenye umbo wa kuvutia, mama yake angeliwaita. |
|
mtoto wa geti kali, mtoto wa geti n.phr | msichana ambaye kwao analindwa sana, msichana anayefungiwa ndani girl that is being guarded strictly by her parents, girl whose parents are very strict |
Metonymic extension of SS *kali 'fierce' plus transfer from SE 'gate', popularised by the song "Mtoto wa Geti kali" of the Bongo Fleva group Gangwe Mobb; expression 'child of the fierce gate'. | ||
mtoto wa mama n.phr | mtu mvivu na ambaye si mhuni lazy person who is not a hooligan |
Dysphemistic expression 'mother's child'. | Yule ni mtoto wa mama. Yule ni mvivu. |
|
mtoto wa watu n.phr | msenge, shoga homosexual man |
Euphemistic expression 'child of people'. | Juma ni mtoto wa watu. Juma ni msenge. |
> anti, baba askofu, choko |
mtu wangu n.phr | rafiki yangu my friend |
Synecdochical extension of SS *mtu wangu 'my man'. | > babu, mshikaji, mwana | |
mtungo n3 | 1. fanya kitu kwa pamoja 2. fanya mapenzi na mwanamke mmoja kwa wanaume wengi wakati mmoja 1. do sth together 2. group sex, group rape |
Metonymic extension of SS *tunga 'string'. | 1. Tulikula mtungo jana. 1. Tulikula chakula kwa pamoja jana. |
> mshikaki |
mtutu n | pikipiki motorbike |
Metonymic extension of SS *mtutu 'barrel of rifle'. | Dr. Gwassa day fulani kamotoa na mtutu. Dr. Gwassa siku fulani kaondoka na pikipiki. |
|
mukide adj | mzuri, afadhali good, better |
< ? | Oya, sumu ya leo ni mukide. Oya, uji wa leo ni mzuri. |
> shega, poa |
mustachi n | ndevu za mdomo moustache |
Transfer from SE 'moustache'. | > oo | |
muvi n5 | video video |
Metonymic extension of SE 'movie', also attested in varieties *muvu and *muven. Attested in Sheng. | Leo kuna muvi poa sana tukalichekeshie. Leo kuna video nzuri sana tukaiangalie. |
|
muziki mnene n.phr | 1. redio kubwa sana, alama ya uwezo wa mtu 2. ugomvi 1. big radio, as sign of wealth 2. quarrel, fight |
Metaphoric extension of SS *muziki 'music' and *nene 'fat, stout', attested in older Swahili slang as *muziki 'punishment' ; expression "thick music". | 1. Yule ana muziki mnene. 1. Yule an redio kubwa sana. 2. Mwogope yule jamaa, muziki wake ni mnene. 2. Mwogope yule jamaa, ana hatari, si rahisi kumchezea. |
|
mvinyo n3 | nyonga kubwa large hips |
Metaphorical extension of SS *mvinyo 'wine', based on the form of a "Mateus rosé" wine-bottle. | Yule ana mvinyo. Yule ana nyonga kubwa. |
> bastola, bunduki, pisto[l], silaha |
mvinyo n3 | pombe ya aina yo yote alcoholic drink, beer |
Synecdochical extension of SS *mvinyo 'wine'. | Mpenzi wake amegonga mvinyo. Mpenzi wake amekunywa pombe. |
> chang'aa, tungi, ulabu |
mwaga macho v.phr | angalia sana stare |
Metaphorical extension of SS *mwaga 'pour out' and *macho 'eyes'; expression 'pour out eyes'. | ||
mwaga mtu kinyesi v.phr | mwaga mtu shutuma, paka shutuma mbaya put blame on sb, slander, calumny |
Metaphorical extension of SS *mwaga 'pour out' plus *kinyesi 'faeces'; expression "pour out faeces on sb". | Jana mlitaka kummwaga mtu kinyesi. Jana mlitaka kumpaka mtu shutuma mbaya. |
|
mwaga nyeti v.phr | toa habari za muhimu, simulia diffuse sensitive news |
Metaphorical extension of SS *mwaga 'pour' plus SS* nyeti 'concerning sensitive, delicate matters'. | Mwanangu nimwagie nyeti. Rafiki niambie habari za muhimu. |
|
mwaga sera v.phr | eleza kwa ufasaha explain clearly |
Metonymic extension of SK *mwaga 'pour out' plus *sera 'policy' | Nilimwaga sera wakakubali. Niliwaeleza jambo wakakubali. |
|
mwake adj? | safi, zuri nice |
< ? | Vipi, nguo safi? - Mwake tu. Vipi, nguo ni safi? - Safi tu. |
|
mwana n1 | rafiki yangu my friend |
Synecdochical extension of SS *mwana 'child'. Since 2000. | Hoya mwana, unamcheki huyo bwege? Hoya mwana, unamwona huyo bwege? |
> mshikaji, mshirika, msela, mazee, mzee, kachala, kichaa wangu |
mwanangu n.phr | rafiki friend |
Synecdochical extension of SS *mwanangu 'my child'. | Unasemaje mwanagu? Unasemaje rafiki yangu? |
|
mwanaapolo n1/2 | mzamiaji chini ya mgodi person who works unofficially in a mine as helper. He is going deep into the mine. |
Metaphorical expression based on US space programme "Apollo"; expression "astronaut in the Apollo programme". In older Swahili slang *Apolo is attested with the meaning 'menstruation'; *niko Apolo 'I have my monthlies'. | Mwanaapolo amefia shimoni. The unofficial worker died in the mine. |
|
mwela n5/6 | polisi, askari, afande police |
< ? | Washikaji, chomokeni! Mamwela kibao wanakatiza maskani. Jamani, kimbieni! Mapolisi wengi wanapita nyumbani. |
> kapelo, ndata, ndula, njagu |
mwembe n3 | nywele nyingi au afro thick hair or Afro-look |
Metaphorical extension of SS *mwembe 'mango tree', based on the shape of mango trees with many branches and twigs. | Mwembe wako unavuta kinoma! Nywele zako nyingi zinapendeza sana. |
|
mwepesi n1/2 | mtu mchangamfu, mwenye kusikia raha cheerful person |
Metonymic extension of SS *epesi 'light, quick'. | Yaani babu sasa ni mwepesi. Yaani rafiki sasa wewe una raha. |
|
mzamiaji n1/2 | mtu ambaye amefika mahali au katika tukio bila mwaliko au kibali sb who comes to a place or event without invitation |
Metaphorical extension of SS *mzamiaji 'diver by profession, e.g. of those who dive for coins in harbours when passenger ships are in'. | Yule amealikwa hapa? - Hapana, ni mzamiaji. Yule amealikwa hapa? - Hapana, amefika bila mwaliko. |
> zama, zamia |
mzee n1 | rafiki friend |
Synecdoche of SS *mzee 'old man, elder'. Used as address. | Kisha mzee najipulizia marashi. Kisha rafiki najipulizia marashi. |
> mshikaji, msela, mwana |
mzee ruksa n.phr | rais Ali Hassan Mwinyi nickname of President Ali Hassan Mwinyi |
Dysphemistic antonomastic extension of derivation of SS *ruhusa 'permission', based on president Mwinyi's politics of liberalisation. | ||
mzee wa busara n.phr | mchawi sorcerer, witch |
Euphemistic extension of SS *mzee 'old person' and *busara 'wisdom'. | > gagula | |
mzee wa mikogo n.phr | mtu mwenye maringo proud, boasting man |
Semantic extension of SS *mkogo 'showing off, doing tricks, display'. | Yule ni mzee wa mikogo. Yule ana maringo. |
|
mzuka n | 1. wasiwasi 2. hamu 3. ari 1. worry 2. desire 3. moral |
Metonymic extension of SS *mzuka 'sudden apparition, pop-up, spirit, ghost'. | Oya mshikaji, tuliza mapepe, usiwe na mzuka! Rafiki, tuliza haraka, usiwe na wasiwasi! |
|
mzula n3 | kofia cap |
Derived from older Swahili slang form meaning 'fez'. | Lorand leo katinga bonge la mzula. Lorand leo kavaa kofia kubwa. |
|
mzungu wa reli n.phr | 1. mshamba, mgeni, mpumbavu 2. mkubwa wa wapiga debe daladala 1. country-bumpkin, stranger, fool 2. leader of the daladala cryers |
1. is the older meaning, also attested in older Swahili slang. It denoted people who came from up country or far away to Dar es Salaam (by train). There is also a saying: "mbumbumbum - mzungu wa reli." 2. is connected to the daladala sub-culture and denotes the young men, often said to be drug users, who earn a little money by calling passengers to a daladala. They get a small share by the daladala personnel. | Wale wazungu wa reli wanapiga debe. | |
mzungu wa unga n1/2 | muzaji mkubwa wa madawa ya kulevya (big) drug dealer |
Expression based on metonymic extension of SS *mzungu 'European, white man' which in LyM has the connotation "mtu mwenye hali ya juu" 'person who is welloff' plus metonymic extension of SS *unga 'flour' meaning 'drugs in form of white powder'; also used in gender 5/6 as *zungu la unga. | Wanaokamatwa mara nyingi ni watumiaji wadogo na si wazungu wa unga. Wanaokamatwa mara nyingi ni watumiaji wadogo na si wauza madawa ya kulevya. |