Slang word | Meaning | Origin | Examples | Slang synonyms |
---|---|---|---|---|
nafaka n | ugali porrridge |
Synecdochical extension of SS *nafaka 'cereals'. | Nafaka ya leo noma sana. Ugali wa leo mbaya sana. |
> dona, dongo, nafaka, nguna, sembe |
namba kumi n.phr | umbo la mwanamke mnene kuanzia juu hadi chini shape of a fat woman with flat forms |
Metaphorical extension of SS *namba kumi 'number ten' based on form of the number 10. Attested in older Swahili slang with the meaning 'intelligence officer'. | Mwanamke mwenyewe ni wa namba kumi. Mwanamke mwenyewe ana umbo kama namba kumi. |
|
namba nane n.phr | umbo la msichana anayevutia, mwanamke mwenye kiuno chembamba shape of a beautiful girl with wasp waist |
Metaphorical extension of SS *namba nane 'number eight' based on form of the number 8. | Mimi napenda wasichana wenye umbo la namba nane. Mimi napenda wasichana wenye kiuno chembamba. |
|
namba sita n.phr | umbo la mtu ambao kwa chini ni mnene na kwa juu ni mwembamba shape of body with fat lower part and slim upper part |
Metaphorical extension of SS *namba sita 'number six' based on form of the number 6. | ||
namba tisa n.phr | umbo la mtu ambao kwa chini ni mwembamba na kwa juu ni mnene shape of body with slim lower part and fat upper part |
Metaphorical extension of SS *namba tisa 'number nine' based on form of the number 9. | ||
nanii (n v) | neno lisilo na maana na liwezalo kutumika badala ya neno lolote lile, agh. wakati wa kutafuta neno halisi what'sit, thingummy, doo-dah |
Probably derived from SS *nani 'who', used as a dummy for any noun or verb. Colloquial, old, and common. | ||
narenare adv | taratibu; kwa uzembe slowly |
< ? | Acha kufanya narenare. Acha kufanya [mambo] taratibu. |
> ado ado |
nari n9 | moto kwa ajili ya kuwasha sigara fire to light a cigarette |
Metonymic extension of SS *nari 'fire'. In Sheng attested as *nare 'match stick'. | Naomba nari niwashe sigara. Naomba moto niwashe sigara. |
> kinari |
nata v | ringa kwa kudharauboast by looking down on sth or sb | Dysphemistic metaphorical extension of SS *nata 'stick'. | Mary ananata sana. Mary anaringa sana. |
|
nawa v | petting and fondling | Elliptical metonymic extension of SS *nawa 'wash hands', based on the cultural script of washing hands as a prelude to eating. Since eating metaphorically refers to sexual intercourse, *nawa in this context refers to petting and fondling. In older Swahili slang with opposite meaning *amenawa 'he is clever, he is progressing'. | Unanawa, lakini hutakula! You might touch me, but you will not sleep with me! (spoken by a girl to her lover). |
|
naye adv | safi nice, well |
Semantic extension of SS *naye 'with him her'. | Mtihani vipi? - Naye! Mtihani vipi? - Safi! |
|
ndata n5/6 | askari (wa polisi) policeman |
< ? | Mandata wamembamba. Mapolisi wamemkamata. |
> mwela, ndula, njagu |
ndina adv | ndani, nyumbani in, inside, at home |
Metathesis of SS *ndani 'inside'. | Kesho mimi mwenyewe ndina. Kesho mimi mwenyewe nitakuwepo nyumbani. |
|
ndinga n9/10 | gari kubwa, lori big car, lorry |
< ? Also attested in Sheng as 'car'. | Oya kamata ndinga hiyo. Oya panda lori hiyo. |
|
ndita n9 | hasira, kasirika anger, get angry |
< ? Probably ellipsis of SS *kunja ndita 'frown'. | Juma ana ndita kila wakati. Juma anakasirika kila wakati. |
|
ndomu n9/10 | kondom condome |
Initial truncation of SE 'condome'. | > buti, pilaa, soksi | |
ndonga n9/10 | 1. kichwa kikubwa 2. kiatu kikubwa 1. big head 2. big shoe |
Metaphorical extension of SS *ndonga 'stick with a round knot on one side'. | ||
nduki n9/10 | nyonga kubwa large hips |
Initial clipping of LyM "bunduki" 'large hips'. | Yule ana nduki. Yule ana hips kubwa. |
> bastola,bunduk, pisto[l], silaha, mvinyo |
ndula n9/10/6 | polisi police |
Metonymic extension of LyM *ndula 'boots'. | Ndula wanakuja kila saa. Mapolisi wanakuja kila saa. |
> mwela, ndata, njagu |
ndula n | kiatu kikubwa na ya bei ghali kinachopendwa na vijana, hata na wasichana boots, big and expensive shoes, liked by young people, even girls |
< ? Also attested in Sheng. | Lorand leo katinga bonge la ndula. Lorand leo kavaa kiatu kikubwa. |
> bandapanda, buti, gozi, lakuchumpa, tumba |
ndula n | bwege, mjinga, mzembe simpleton, fool, careless person |
Metonymic extension of LyM *ndula 'police', motivated by the low level of education of police in former times. | Rafiki yangu usiwe ndula. Rafiki yangu usiwe mjinga. |
> boka, mbwiga, poyoyo |
ndumilakuwili n | kigeugeu fickle, unstable, wayward person |
< ? Onomastic synecdoche of character in cartoon whose name is Ndumilakuwili. | Wewe ni ndumilakuwili tu. Wewe ni kigeugeu tu. |
|
ndumu n9/10 | bangi Indian hemp, marijuana; opium |
< ? | > kijiti, ganja, mjani, msuba | |
ndómbolo n | matako makubwa fat buttocks |
Metonymy based on a highly eroticised dance style originating in Zaire called "N'Dombolo", in which buttock movements are prominent. | > bambataa, haja kubwa, kibinda, mkundu, shuzi, taarabu, tukunyema, wowowo | |
nenepa kisimba v.phr | nenepa kwa juu have a big chest |
Metaphorical extension of SS *nenepa 'grow fat' and *simba 'lion', based on the form of the lion's body with a broad front. | Mary amenenepa kisimba. Mary amenenepa kifuani. |
|
nesanesa v | yumbayumba have good suspension (car), wave to and fro |
Hyperbolic extension of reduplication of SS *nesa 'bend, beat'? | Gari lilikuwa linanesanesa kinoma. Gari lilikuwa linayumbayumba sana. |
> yesa |
neti n | jela, gereza prison |
Metonymic extension of SE 'net', motivated by the fences of screen wire surrounding prisons. | > sero, selo, shimoni, lupango | |
ngama n | chakula kizuri, ugali nice food, ugali |
< ? Obsolete. | > msosi | |
ngano n9 | bia, hasa "Safari Lager" beer, esp. "Safari Lager" |
Synecdochical extension of SS *ngano 'wheat'. | > maji ya dhahabu, tungi, ulabu | |
ngarangara n9/10 | kitu kibovu; gari au basi bovu bovu bad, broken thing; worn car or bus |
< ? | Achana na ngarangara hizo. Achana na vitu vibovu hivyo. |
|
ng'arisha v.caus | pendezesha, pendeza cause to please, please, look good |
Metaphorical extension of derivation of SS *ng'ara 'shine, gleam'. | Yaani umeng'arisha babu. Yaani umependeza. |
|
ngawila n10 | fedha, pesa money |
< ? | Nipe ngawila zangu. Nipe pesa zangu. |
> mapene, mkwanja, uchache |
ngenga n9/10 | shaka doubt |
< ? | Haina ngenga. Haina shaka. |
|
ngeta n9/10 | kabari wedge |
< ? | Alipigwa ngeta na masela jana. Alipigwa kabari na vijana jana. |
|
ngeukia v | umia be hurt |
< ? | Amengeukia! Ameumia! |
|
ngoma n9 | 1. ukimwi 2. bunduki 3. msichana 1. AIDS 2. gun 3. girl |
Metaphorical extension of SS *ngoma 'drum, dance', attested for older Swahili slang with the meanings 'vagina' and 'generative power' (*hana ngoma 'he is impotent'; in *piga ngoma 'copulate', and in *hamna ngoma 'be without a girl (woman)'. |
1. Alikufa kwa ngoma. 1. Alikufa kwa ukimwi. 3. Ngoma yangu yule. 3. Msichana wangu yule. |
> feruzi, mdudu, minyenyele, miwaya, msaada, ngwengwe, umeme |
ng'ombe n9 | mtu mwenye pesa anayekabwa na wahuni person who has money and is getting pinned down by hooligans |
Dysphemistic metaphorical extension of SS *ng'ombe 'cow, cattle', based on the concept of a cow being milked. | Wana, jana tulikamua ng'ombe. Marafiki, jana tulimtoza pesa mtu mwenye pesa. |
|
ng'ota v | piga, hasa kwa fimbo beat, especially with a stick |
< ? | > lamba njiti | |
ngozi n9/10 | 1. msichana, mwanamke 2. jinsi 3. kiatu 1. girl, woman 2. jeans 3. shoe |
Metonymic extension of SS *ngozi 'skin'. Motivation for 1. Sexual act, where skin meets skin 2. Jeans are like a second skin 3. Shoes are made of skin. | 1. Umeiona ngozi ya kutosha babu! 1. Umemwona msichana mzuri, rafiki? 2. Umevaa ngozi mpya? 2. Umevaa jinsi mpya? |
> 1. sholi, shori 2. gamba, suru 3. bandapanda, buti, dula, gozi, tumba, lakuchumpa |
ngudongudo n10 | pesa money |
< ? | Oya mshikaji nigee ngudongudo! We, rafiki, nipe pesa! |
|
nguna n9/10 | ugali porrridge |
< ? | Leo kuna nguna na mandondo. Leo kuna ugali kwa maharage. |
> bondo, dona, dongo, sembe |
ngurumbili n9/10 | mtu, binadamu human being |
< ? | Huwezi kumdhibiti ngurumbili. Huwezi kumdhibiti mtu. |
|
ngwengwe n9 | ukimwi AIDS |
Derived from SS *ngwea 'become thin, emaciated'? | Baba yule ana ngwengwe. Baba yule ana ukimwi. |
> feruzi, ngoma, mdudu, minyenyele, miwaya, umeme |
ngángari n | kitu au mtu imara tough, strong, brave person, state of being fit |
Coinage of party CUF during election campain in 2000; motivation unclear. Popularised by Bongo Flevasong "Ngangari". |
Mimi niko ngángari kinoma hapa, njoo tu. Mimi niko hodari sana hapa, njoo tu. |
> ngúnguri |
ngúnguri n | kitu au mtu imara tough person; strong, brave person |
Coinage of Police leader during election campaign in 2000, in response to CUF: Katika uchaguzi uliopita CUF walisema: wakitaka kutudhulumu, sisi ni ngángari. Inspekta jenerali wa polisi akajibu: "Kama mko ngángari, basi sisi tuko ngúnguri." | Baada ya wao kuwa ngangari, manjagu wakawa ngunguri. Baada ya wao kuwa watu wenye msimamo, manjagu wakawa wakali. |
> ngángari |
nido n5/6 | matiti makubwa big breasts |
Onomastic synecdoche based on the name of the milk powder "Nido". | Manido yake yamezidi. Matiti yake ni makubwa kupita kiasi. |
> mtindi, tikitimaji, balungi |
nipa n9 | pombe kali haramu, gongo locally and illegally destilled liquor |
> ? Attested in older Swahili slang with the meaning 'kind of local beer'. Old. | Anakunywa sana nipa. Anakunywa sana gongo. |
> machozi ya simba, maji makali, supu ya mawe |
njago, njagu n5/6 | polisi, askari police officer |
< ? In the presence of policemen the kinyume variety *gonja would be chosen to veil the meaning in a more effective way. | Kinachotukera ni mtindo wa yule njago kukamata watu ovyo. Kinachotukera ni mtindo wa yule askari kukamata watu ovyo. |
> kapelo, mwela, ndata, ndula |
njemba njemba n.phr | mtu mwenye mwili mkubwa na mwenye nguvu, baunsa, miraba minne big strong man, bouncer |
Onomastic synecdoche of Zambian football player Njemba Njemba. | Zikatuibukia njemba njemba flani. Tukakutana na watu fulani wenye miili mikubwa. |
> baunsa |
njia za panya n.phr | njia zisizo halali unofficial route, unofficial procedure |
Metaphorical extension of SS *njia 'way' and *panya 'rat'; expression 'ways of rats'. | Amepata pasipoti kwa njia za panya. Amepata pasipoti kwa njia zisizo halali. |
|
njiapanda ya Ulaya n.phr | barabara kubwa ya kuelekea uwanja wa ndege Dar es Salaam the main road from town to the airport of Dar es Salaam |
Antonomastic extension of SS *njiapanda 'crossroads' and *ulaya 'Europe'. | ||
njiti n9/10 | fimbo stick |
Derivation of *jiti 'big stick'. | Akanilamba njiti sita. Akanipiga fimbo sita. |
|
njoroge n10 | fedha za chuma silver money, coins |
< ? There might be an etymological link to SS *njugu 'groundnuts' via another Bantu language. Njoroge is also a frequent name in Kenya. | Huyu maza ana njoroge za maandazi. Huyu mama ana pesa za maandazi. |
|
noa v | kosa fail, miss |
Metonymic extension of transfer from SE 'no'? Semantic extension of SS *noa âsharpen? | Utanoa. Utakosa. |
|
nokolaizi v n | kueleza jambo hata siri, kusemea kwa mkubwa, sengenya, singizia tell secrets, calumniate, slander, snitch on sb |
Derivation of LyM *mnoko 'one who gives secrets away', extended by a verbalising suffix *-laize ~ *laizi shaped after the English model, e.g. verba-lise. Rare. | Huyu bloo ni kichomi tena mnokolaize sevuni. This bloke is a pest and a telltale, so avoid him! |
> chonga, pakaza |
noma n9/10 | aibu, soni; balaa, kasheshe, matatizo, hatari bad; shame; trouble |
Semantic extension of SS *noma 'working chit (as proof that one was working)' or reduction, fusion and semantic extension of SE 'no, man!'. It is frequently used as a single word utterance for the purpose of saying 'leave it!, stop it!'. Also attested in Sheng. | Du washikaji, hamwoni noma kuvinjari getoni! La jamani, hamwoni aibu kuzunguka chumbani! |
> skendo, kasheshe |
ntimanyongo n | roho mbaya unkindness |
Metonymic extension of *ntima 'heart' (from a Bantu language other than Swahili) plus SS *nyongo 'bile'. | > roho ya korosho, roho ya kwanini | |
nundu n5 | matako makubwa big behind |
Dysphemistic metaphorical extension of SS *nundu 'hump'. | Cheki nundu lile. Angalia matako makubwa yale. |
> shuzi |
nunga embe n.phr | mwanamke ambaye hapati mume, mwanamke asiyeolewa woman who doesn't get a husband |
Metaphoric extension of SS *embe 'mango', based on the image of a mango fruit which has fallen from a tree and starts rotting as a worthless thing. The first part of the phraseme might be related to older Swahili slang *nunge 'nil, nothing'. | ||
nunga nanasi n.phr | mvulana asiyepata mke man who doesn't get a wife |
Metaphoric extension of SS *nanasi 'pineapple'. First part of phraseme might be related to older Swahili slang *nunge 'nil, nothing'. *Manunga nanasi is a reply to *manunga embe in Bongo Flevamusic. The line is: Wanaume wazuri wazuri wameoa, wamebaki manunga nanasi wanahangaika | ||
nusu kilo n.phr | shilingi 50000 50000 shillings |
Semantic extension of SS *nusu 'half' and SE 'kilo'. | > kilo | |
nusu peponi nusu kuzimu n.phr | hali wanayojisikia watu wanaotumia madawa ya kulevya drug intoxication |
Metaphorical expression ''half in heaven, half with the ancestral spirits". | Niko nusu peponi nusu kuzimu. Niko nimelewa madawa. |
|
nyali n10 | wali cooked rice |
Plural of SS *wali 'cooked rice'. Also attested in older Swahili slang. | Wacha tufinye nyali. Wacha tule wali. |
> mavi ya panya, punga, punje, ubeche, ubwabwa |
nyambizi n9 | 1. mwanamke aliyejaaliwa maungo ya nyuma 2. mtu mnene na ameambukizwa na ukimwi 1. lady with big buttocks 2. fat person, attractive and dangerous, because she or he might be infected by AIDS |
Dysphemistic metaphorical extension of SS *nyambizi 'submarine'. Since 2001. | Nyambizi yule ana bonge la figa. Mwanamke mnene yule ana umbo mzuri kupita kiasi. |
> dege la jeshi, gubeli, jimama, shangingi, tinginya |
nyanga n9/10 | shilingi 100 100 shillings |
< ? Older Swahili slang has *nyang'ule 'money'. | > jiti, nyeto, pini, hais, alasiri, fisi | |
nyanya puza n.phr | suruali inayoishia chini ya magoti na iliyo pana wide trousers ending below the knees; pant skirt |
< ? Metaphorical extension of SS *nyanya 'tomato' seems to be involved. | > pensi nyanya | |
nyanyapaa v | tenga, nyanyasa, epuka mtu kwa dharau (hasa mwenye ukimwi) avoid, stigmatise sb (especially AIDS patients) |
Metaphoric extension of SS *nyanya 'cause to be prominent, protrude, put out, raise up' and SS *paa 'roof of hut' or blend with SS *nyapa 'stalk after, creep after' or SS *nyanyasa 'treat disrespectfully'? | ||
nyasi n9/10 | bangi weed, grass |
Calque of English slang *grass: SS *nyasi 'grass'. | Juma ameshakula nyasi yake. Juma ameshavuta bangi yake. |
> blant |
nyea debe v.phr | wekwa jela be in prison |
Metonymic extension of SS *kunya 'shit' and *debe 'tin'; expression 'shit in the tin'. | Mshikaji amenyea debe saa hizi. Mwenzetu yuko jela sasa. |
> swekwa lupango |
nyemka v | kosea err |
< ? | > chemka, tokota | |
nyento n9/10 | sarafu ya shilingi 100 coin of 100 TSh. |
?. Especially used by daladala personnel. | Nipige nyento. Nipe shilingi 100. |
> alasiri, bati, doma, hais, jiti, nyanga, pini |
nyenyere, nyenyele n10 | virusi za ukimwi HIV-Viruses |
Metaphorical extension of SS *nyenyere 'tiny black ant' | Angalia usije ukavamie nyenyere. Angalia usije ukapate (virusi vya ) ukimwi. |
> mdudu, minyenyele, miwaya, msaada, ngoma, nyenyere, umeme |
nyoka n9 | 1. msaidizi wa kazi katika mgodi 2. mtu anayefanya kazi ya kibarua na katika sehemu ya kazi hiyo yeye ni mgeni na wa cheo cha chini kabisa 1. unofficial worker who helps in mines 2. labourer who is new in a certain unofficial work-place |
Metaphorical dysphemistic extension of SS *nyoka 'snake'. The term started to be used in mines, where those people dig in the deepest parts. From there the concept was transferred to any work, but especially daladala buses. | Nyoka wangu msanii. Nyoka wangu mbabaishaji. |
> deiwaka |
nyola n9/10 | ukimwi AIDS |
< ? | Ana nyola yule. Ana ukimwi yule. |
> mdudu, ngoma |
nyomi n9/10 | shilingi 50 50 shillings |
< ? | ||
nyomi n9 | wingi plentiness |
Modification of SS *nomi 'abundance'. | Kituoni tulikuwa watu nyomi. Kituoni tulikuwa watu wengi. |
> lumbesa, shazi |
nyonyo n5/6 | maziwa makubwa big breasts |
Dysphemisitc metonymic extension of SS *nyonya 'suck'. | Yule ana manyonyo. Yule ana maziwa makubwa. |
> balungi, tikitimaji, mtindi, nido |
nyunyu n5 | harufu ya bangi scent of a joint |
Euphemisitc extension of SS *nyunyu 'drizzle'. | Hili nyunyu mh! Hii harufu ya bangi ni nzuri. |
|
nyuti v | tulia calm down, settle down |
Derivation from SS *nyuti âslowly, carefullyâ. | Juma amenyuti. Juma ametulia. |
> bana, egesha |